Bycie tatą to ogromna radość i wyzwanie, a prowadzenie własnej firmy to codzienna odpowiedzialność i obowiązki. Połączenie tych dwóch ról może wydawać się trudne, szczególnie gdy nadchodzą ważne momenty rodzinne, takie jak narodziny dziecka. Jeśli jesteś przedsiębiorcą i przyszłym tatą, ten artykuł pomoże Ci zrozumieć, jakie formalności warto załatwić przed i po narodzinach dziecka, jakie prawa przysługują ojcom prowadzącym działalność gospodarczą, a także jak korzystać z urlopów i zasiłków, nie rezygnując z prowadzenia firmy.
Spis treści
- Wprowadzenie do tematu
- Formalności, które warto załatwić przed narodzinami dziecka
- Urlopy i zasiłki przysługujące ojcu przedsiębiorcy
- Jak ustalana jest wysokość zasiłku?
- Czy można prowadzić firmę podczas pobierania zasiłków?
- Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?
- Nowość dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych
- Podsumowanie i najważniejsze rady
- FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Wprowadzenie do tematu
Wielu przedsiębiorców, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, zadaje pytania dotyczące łączenia obowiązków zawodowych z rolą rodzica. Już na etapie planowania rodzicielstwa pojawia się wiele wątpliwości, czy można korzystać z urlopów, zasiłków oraz jak wygląda kwestia prowadzenia firmy w trakcie pobierania świadczeń. Warto więc dobrze przygotować się do tego okresu, aby mieć pewność, że wszystkie formalności zostaną dopięte na czas, a prawa przysługujące ojcom przedsiębiorcom będą w pełni wykorzystane.
Formalności, które warto załatwić przed narodzinami dziecka
Jeśli nie jesteś w związku małżeńskim z matką dziecka, warto udać się do Urzędu Stanu Cywilnego i dokonać uznania ojcostwa.
Kolejną istotną kwestią jest zgłoszenie się do składki chorobowej w ZUS. Składka ta jest dobrowolna dla przedsiębiorców i nie każdy z niej korzysta. Aby móc później skorzystać z zasiłków macierzyńskich, trzeba być do niej zgłoszonym. Najlepiej zrobić to przed złożeniem wniosku o zasiłek.
Urlopy i zasiłki przysługujące ojcu przedsiębiorcy
Urlop ojcowski trwa 14 dni i można go podzielić na dwie części po min. 7 dni. Przysługuje do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Za ten okres otrzymujesz zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru.
Urlop rodzicielski trwa łącznie 41 tygodni, z czego 9 tygodni przysługuje wyłącznie jednemu z rodziców (np. ojcu). Za ten czas przysługuje zasiłek w wysokości 70% podstawy wymiaru.
Jak ustalana jest wysokość zasiłku?
Zależy od rodzaju składek ZUS opłacanych przez ostatnie 12 miesięcy:
- Preferencyjny ZUS – niższy zasiłek
- Pełny ZUS – wyższy zasiłek
- ZUS od przychodu – zależny od dochodu
Zmiana np. z preferencyjnego na pełny ZUS wpłynie pozytywnie, odwrotnie nie jest możliwe.
Czy można prowadzić firmę podczas pobierania zasiłków?
Tak – w przypadku zasiłków macierzyńskich (za urlop ojcowski i rodzicielski) możesz nadal prowadzić działalność, wystawiać faktury i pracować. Nie dotyczy to zasiłku chorobowego.
Na co jeszcze warto zwrócić uwagę?
Sprawdź, czy nie masz zaległości w ZUS – jeśli przekraczają 1% minimalnego wynagrodzenia i nie masz układu ratalnego, ZUS może odmówić wypłaty zasiłku.
Nowość dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych
Od 19 marca 2025 roku obowiązuje przepis o dodatkowym urlopie macierzyńskim do 8 lub 15 tygodni – w zależności od tygodnia ciąży, masy urodzeniowej i okresu hospitalizacji.
Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie lekarskie z tymi informacjami. Urlop przysługuje także ojcom, opiekunom prawnym, zastępczym i adopcyjnym.
Podsumowanie i najważniejsze rady
- Uznaj ojcostwo, jeśli nie jesteś w związku małżeńskim
- Zgłoś się do składki chorobowej przed złożeniem wniosku o zasiłek
- Ureguluj ewentualne zaległości w ZUS
- Wykorzystaj urlop ojcowski i rodzicielski (ojcowskiego nie dzielimy między rodziców)
- Prowadzenie firmy możliwe jest przy zasiłkach macierzyńskich
- Śledź zmiany w przepisach – szczególnie dotyczące wcześniaków
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Czy muszę być w związku małżeńskim, aby uznać ojcostwo?
Nie – uznanie możliwe również bez ślubu.
Czy mogę zgłosić się do składki chorobowej po porodzie?
Tak, ale lepiej zrobić to wcześniej.
Jak długo trwa urlop ojcowski?
14 dni – można podzielić na dwie części po 7 dni.
Jakie są zasady urlopu rodzicielskiego?
41 tygodni, 9 tygodni zarezerwowanych tylko dla jednego z rodziców.
Czy mogę prowadzić firmę podczas pobierania zasiłków?
Tak – dotyczy tylko zasiłków macierzyńskich.
Co z zaległościami w ZUS?
Zaległości >1% minimalnego wynagrodzenia = ryzyko odmowy wypłaty zasiłku.
Czym jest nowy urlop dla wcześniaków?
Dodatkowy urlop do 8 lub 15 tygodni przy 100% zasiłku, na podstawie zaświadczenia lekarskiego.